za długo by
  • Jak wymawiamy wyraz dżdżownica

    11.07.2021
    25.06.2021

    Ciekawi mnie, jak wymówić wyraz dżdżownica. Ostatnio usłyszałem, jak ktoś (lektor filmu) wymówił ten wyraz, jako [drzdżownica], gdzie "drz" brzmiało, jak w wyrazie "drzwi". Ponieważ nie znalazłem bezpośredniej odpowiedzi w internecie, poszukałem wskazówek w pokrewnych językach.

    -w rosyjskim deszcz to dożd

    -w bułgarskim - dyżd

    -w c-s - dożg

    W tych przykładach d i ż to osobne dźwięki rozdzielone smgł., która u nas wypadła. Tak więc czy rozdzielenie między d i ż nie powinno być i u nas zachowane?

  • Konstrukcje ‘od… do…’ z półpauzą
    1.06.2016
    1.06.2016
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie zapis liczebników w prozie. Który zapis będzie poprawny?
    • skazano ich na dwa lata–pięć lat; siedem i pół tysiąca–dwadzieścia pięć tysięcy
      czy
    • skazano ich na dwa–pięć lat; siedem i pół–dwadzieścia pięć tysięcy?

    Rozumiem, że dwadzieścia–pięćdziesiąt tysięcy ludzi może być mylące: nie wiadomo, czy chodzi o dwadzieścia czy dwadzieścia tysięcy?

    Pozdrawiam
    Katarzyna C.
  • Liczebniki z profesorami

    13.03.2021
    13.03.2021

     W pewnym tekście napisałem: „…referencje, które wystawiło dwóch profesorów…”. Po ponownym przeczytaniu zastanawiam się, czy nie powinno to brzmieć: „… referencje, które wystawili dwaj profesorowie…” ale to chyba bez sensu, bo „… referencje wystawili (?)”. Pewnie można by napisać „… referencje, które zostały wystawione przez dwóch profesorów…”,  ale to z kolei za długo. Sam już nie wiem... 

  • miesięcznica
    28.09.2022
    17.03.2014
    Szanowni Państwo!
    Od pewnego czasu karierę w mediach robi słowo miesięcznica, używane do nazwania zgromadzeń pod Pałacem Prezydenckim w Warszawie. Nie znalazłem tego słowa w słowniku języka polskiego ani w Korpusie Języka Polskiego. Czy zatem miesiącznica jest poprawna? Czy można tworzyć w analogiczny sposób nazwy wydarzeń odbywających się cyklicznie, np. półrocznica, półtorarocznica itd.? Brzmi to – moim zdaniem – dziwnie i sztucznie…
    Z pozdrowieniami,
    Krystian Gaik
  • Nazwa Haná
    11.02.2016
    11.02.2016
    Szanowni Państwo,
    jak odmieniamy nazwę Haná (region w Czechach)? Jaki rodzaj ma Haná?
    Z poważaniem
    Czytelnik
  • Nie piłem alkoholu do czasu, aż skończyłem osiemnaście lat
    24.01.2012
    24.01.2012
    Szanowni Państwo,
    jak poprawnie rozumieć konstrukcje zdań zwierających wyrażenie do czasu aż / dopóki nie. Czy przykładowe zdanie: „Nie piłem alkoholu do czasu, aż skończyłem osiemnaście lat” sugeruje, że wraz z ukończeniem osiemnastego roku życia podmiot wypowiadający się zaczął pić alkohol? Czy taka konstrukcja zdania pozwala na wysuwanie wniosków, jak długo trwała dany stan (tutaj: niepicie alkoholu), czy może jest to nadinterpretacja?
    Z góry dziękuję za poświęcony czas,
    Natalia
  • odnośnie (do) czegoś
    21.06.2009
    21.06.2009
    Szanowni Państwo,
    ostatnio zauważyłem, iż mało kto używa poprawnej (według Słownika poprawnej polszczyzny PWN z 2004 r.) formy odnośnie do czegoś, a nagminnie używana jest, tak w mowie, jak i piśmie, forma odnośnie czegoś, bez przyimka do. Sprawdziłem to w Waszym korpusie i stosunek odnośnie czegoś do odnośnie do czegoś wynosi ok. 4:1. Czy w takim razie można zaryzykować stwierdzenie, że odnośnie czegoś stało się już poprawną formą, skoro użytkownicy języka uznali ją za poprawną?
  • osiągnąć konsensus
    23.12.2008
    23.12.2008
    Czy można osiągnąć konsensus (podobnie jak kompromis), skoro z definicji tego słowa wynika, że jest to zgodne stanowisko w jakiejś sprawie?
    Dziękuję za odpowiedź i życzę wesołych Świąt.
  • problem z iściem
    13.01.2013
    13.01.2013
    Z czego wynika problem z formą iście utworzoną od czasownika iść? Argumenty za:
    – odnotowana przez Doroszewskiego;
    – w tejże postaci „oczywista” w przypadkach z przedrostkami (przyjście, wejście, dojście itd.; zmiana i w j jak dla idęprzyjdę, wejdę);
    – jest i potrzebna, i używana (fraza iścia do daje w Google 6880 trafień).
    A jakie argumenty decydują o niechęci słownikarzy do tej formy?
  • przewalczać [?]

    20.10.2023
    20.10.2023

    W artykule pt. „Problematyka muzyczna w najstarszych redakcjach benedyktynek w języku polskim” (S. Dąbek, Barok: historia, literatura, sztuka, Tom 4, Numer 2 (8) (1997) s. 67-74) cytuje XVII-wieczny starodruk, w którym pojawia się następujący zwrot dotyczący rytmu w śpiewie psalmów przez siostry zakonne: [śpiewać] „słów nieprzewalczaiąc”. Moja wątpliwość dotyczy znaczenia tego zwrotu. Współcześnie przewalczać, za SJP PWN, oznacza «walcząc, przezwyciężyć coś». Zatem w tym kontekście interpretowałbym to jako „nie zniekształcając [słów]”. Jednak autor cytowanego artykułu interpretuje to jako „nie przedłużając”. Kto z nas ma rację? Czy słowo to zmieniło znaczenie?ły>

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego